Missouri ve Providence İstanbul'a ne getirdi?

1946.04.05

Missouri ve Providence adlı iki Amerikan gemisi İstanbul Limanına yanaşırken, ABD Başkanı Truman, ülkesinin dış politika stratejilerinde köklü bir değişikliği haber veren ünlü nutkunu "Ordu Günü" münasebetiyle Chicago'da irad etmekte idi. Güçlü bir devlet olmanın Amerika'ya büyük bir sorumluluk yüklediğini söyleyen Truman, bu sorumluluktan kaçmanın ulusralarası güvenliğe ihanet olacağını ve ABD dış siyasetinin bundan böyle evrensel olması gerektiğini ilan etti.

Truman'ın konuşması Amerika'dan gelecek mesajlara her zaman hassas bulunan Ankara'nın kulaklarını, yeni stratejinin özellikle Ortadoğu'ya yönelik kısmıyla çınlattı. Truman, "Gözlerimizi Yakın ve Ortadoğu'ya çevirdiğimiz zaman vahim meseleler arz eden bir bölge ile karşılaşıyoruz. Bu bölgede geniş doğal kaynaklar bulunmaktadır. En işlek kara, hava ve deniz yolları buradan geçmektedir. Bu bakımdan büyük iktisadi ve stratejik önemi vardır. Fakat bu bölgedeki ulusların hiçbiri, ne yalnız ne de beraberce, kedilerine yöneltilecek bir saldırıya karşı koyabilecek kadar güçlüdürler. Yakın ve Ortadoğu'nun, bu bölgenin dışındaki büyük devletlerin arasında önemli bir rekabet alanı olacağını ve bu rekabetin birden bire bir çatışmaya yol açabileceğini kestirmek güç değildir. Yakın ve Ortadoğu'da, küçük ya da büyük hiçbir devletin, Birleşmiş Milletler kanalıyla, diğer devletlerin çıkarlarıyla uzlaştırılamayan hiçbir meşru çıkarı yoktur. Birleşmiş Milletler'in Yakın ve Ortadoğu ülkelerinin egemenlik ve toprak bütünlüklerinin baskı ya da sızma yoluyla tehdit edilmemesi konusunda ısrara hakkı vardır."

Tıpkı bu konuşma gibi, gemilerin ziyareti de Sovyetler Birliği'ne yönelik açık bir ihtar olarak yorumlandı.