ABD yardım programı
1947.02.27
27 Şubat 1947 tarihinde Türkiye ve Yunanistan'a yapılacak yardımın ABD başkanı tarafından prensip olarak onaylanmasından sonra 13 Mart 1947 tarihli büyükelçilik raporunda Türkiye'ye yönelik durum tespiti şu noktaları içeriyor:
Türk Silahlı Kuvvetleri kısaca; 41 tümen, 7 garnizon konutanlığından oluşan Kara Kuvvetleri, 300 faal uçaktan oluşan Hava Kuvvetleri ve önemsiz oranda Deniz Kuvveti ile toplam 600 bin civarında personelden meydana gelmektedir. Yapılacak yardım hakkında karar verebilmek için daha detaylı bir çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. ancak Türkiye'ye yapılacak olan yardımlarda öncelikli olarak aşağıdaki hususların göz önünde tutulması gerekmektedir:
1- En önemli husus, kara birliklerinin güçlendirilmesi ve hava taarruzlarına karşı tedbir alınmasıdır.
2- Türkiye'nin arazi yapısına uygun bir savunma sistemi kuracak şekilde malzeme tedariki sağlanmalı, Türkler tarafından kullanılabilecek pratik ve Türkiye'de tamiri mümkün malzemeler tercih edilmeli.
3- Türkiye'nin elindeki silah ve malzemeleri idame ettirmesine yardım edilmeli ve kendi mühimmatını geliştirmesi desteklenmelidir.
4- Ekonomik yardım programı askeri yardımla entegre olarak geliştirilmeli ve sadece malzeme temini ile kısıtlı kalmamalıdır. Muhabere ve lojistik tesisleri ve işletmeleri de geliştirilerek askerin mobil olması sağlanmalıdır.
Yapılan hazırlıklar sonucunda 12 Mart 1947 tarihinde ABD Başkanı Truman yardım programını açıkladı. 14 Mart tarihli gazetelerin tamamında yardımı onaylayan ve destekleyen haber ve yorumlar yer aldı. Farklı siyasi görüşler nedeniyle aksi fikir açıklayanların ortaya çıkması, sonraları görülen bir gelişme oldu. Yardım programına muhalefet eden görüşlerle ilgili olarak ABD elçiliğinin yorumu: "Halk ve bilgilendirilmemiş devlet görevlileri sağlıklı düşünmekten uzaklar. Ancak yüksek mevkilerde görevli olanlar durumun farkındalar ve karşı dahi olsalar sükunet içinde bir çözüm aramaktalar"
Microfilm, ROLL 2, March 29, 1947 (Secret).
ABD yardım programı Sovyetler Birliği'nin şiddetli tepkisiyle karşılaştı. Moskova Radyosu 15 Mart'ta yaptığı yayında Türklerin köleleştirildiğini ve bağımsızlıklarını kaybedecekleri, ülkeye gelecek olan çok sayıda yabancı delegenin asıl amacının Türk Ordusunu ve ekonomisini yönetmek olduğu, verilecek malzemenin hepsinin Almanya ve Avusturya'da depolanmış olan savaş artığı eski silah ve teçhizat olduğu temalarını işledi. Sovyet delegesi Gromyko, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 7 Nisan 1947 tarihli toplantısında "Yunanistan müttefikimizdir. Acaba aynı şeyi Türkiye için de söylemek mümkün müdür? Türkiye hakkında böyle bir hükmü objektif ve haklı olarak nasıl verebiliriz? Geçen savaş sırasında Türkiye haklı ve tarafsız bir şekilde konuşmak gerekirse bunun tamamen tersi bir harekette bulunmuştur. Türkiye'nin böyle bir yardımı istemeye hakkı yoktur. Türkiye bu savaşta ne ıstırap çekmiş ne de memleketi işgal edilmiştir. Türkiye Hitler Almanyasına karşı yapılan savaşta müttefiklere yardım etmemiştir. Aksine Türkiye, Hitler taraftarlarına stratejik önemi haiz maddeler temin etmiştir. Türkiye'nin müttefikler safında savaşa girmesini sağlamak için yapılan teşebbüsler herhangi bir sonuç vermemiştir. Herkesin bildiği gibi Türkiye'nin, Almanya'ya savaş ilan etmesi sırf bir jestten ibarettir ve müttefiklerin davasına herhangi bir fayda sağlamamıştır. Türkiye bu savaşta faşist kuvvetlerine karşı savaşan demokratik milletler kampında değildi. Acaba bunlar mı ABD yardımını haklı kılar? Türkiye'ye yardım teklifini haklı göstermek mümkün değildir." dedi.
27 Şubat 1947 tarihinde Türkiye ve Yunanistan'a yapılacak yardımın ABD başkanı tarafından prensip olarak onaylanmasından sonra 13 Mart 1947 tarihli büyükelçilik raporunda Türkiye'ye yönelik durum tespiti şu noktaları içeriyor:
Türk Silahlı Kuvvetleri kısaca; 41 tümen, 7 garnizon konutanlığından oluşan Kara Kuvvetleri, 300 faal uçaktan oluşan Hava Kuvvetleri ve önemsiz oranda Deniz Kuvveti ile toplam 600 bin civarında personelden meydana gelmektedir. Yapılacak yardım hakkında karar verebilmek için daha detaylı bir çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. ancak Türkiye'ye yapılacak olan yardımlarda öncelikli olarak aşağıdaki hususların göz önünde tutulması gerekmektedir:
1- En önemli husus, kara birliklerinin güçlendirilmesi ve hava taarruzlarına karşı tedbir alınmasıdır.
2- Türkiye'nin arazi yapısına uygun bir savunma sistemi kuracak şekilde malzeme tedariki sağlanmalı, Türkler tarafından kullanılabilecek pratik ve Türkiye'de tamiri mümkün malzemeler tercih edilmeli.
3- Türkiye'nin elindeki silah ve malzemeleri idame ettirmesine yardım edilmeli ve kendi mühimmatını geliştirmesi desteklenmelidir.
4- Ekonomik yardım programı askeri yardımla entegre olarak geliştirilmeli ve sadece malzeme temini ile kısıtlı kalmamalıdır. Muhabere ve lojistik tesisleri ve işletmeleri de geliştirilerek askerin mobil olması sağlanmalıdır.
Yapılan hazırlıklar sonucunda 12 Mart 1947 tarihinde ABD Başkanı Truman yardım programını açıkladı. 14 Mart tarihli gazetelerin tamamında yardımı onaylayan ve destekleyen haber ve yorumlar yer aldı. Farklı siyasi görüşler nedeniyle aksi fikir açıklayanların ortaya çıkması, sonraları görülen bir gelişme oldu. Yardım programına muhalefet eden görüşlerle ilgili olarak ABD elçiliğinin yorumu: "Halk ve bilgilendirilmemiş devlet görevlileri sağlıklı düşünmekten uzaklar. Ancak yüksek mevkilerde görevli olanlar durumun farkındalar ve karşı dahi olsalar sükunet içinde bir çözüm aramaktalar"
Microfilm, ROLL 2, March 29, 1947 (Secret).
ABD yardım programı Sovyetler Birliği'nin şiddetli tepkisiyle karşılaştı. Moskova Radyosu 15 Mart'ta yaptığı yayında Türklerin köleleştirildiğini ve bağımsızlıklarını kaybedecekleri, ülkeye gelecek olan çok sayıda yabancı delegenin asıl amacının Türk Ordusunu ve ekonomisini yönetmek olduğu, verilecek malzemenin hepsinin Almanya ve Avusturya'da depolanmış olan savaş artığı eski silah ve teçhizat olduğu temalarını işledi. Sovyet delegesi Gromyko, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 7 Nisan 1947 tarihli toplantısında "Yunanistan müttefikimizdir. Acaba aynı şeyi Türkiye için de söylemek mümkün müdür? Türkiye hakkında böyle bir hükmü objektif ve haklı olarak nasıl verebiliriz? Geçen savaş sırasında Türkiye haklı ve tarafsız bir şekilde konuşmak gerekirse bunun tamamen tersi bir harekette bulunmuştur. Türkiye'nin böyle bir yardımı istemeye hakkı yoktur. Türkiye bu savaşta ne ıstırap çekmiş ne de memleketi işgal edilmiştir. Türkiye Hitler Almanyasına karşı yapılan savaşta müttefiklere yardım etmemiştir. Aksine Türkiye, Hitler taraftarlarına stratejik önemi haiz maddeler temin etmiştir. Türkiye'nin müttefikler safında savaşa girmesini sağlamak için yapılan teşebbüsler herhangi bir sonuç vermemiştir. Herkesin bildiği gibi Türkiye'nin, Almanya'ya savaş ilan etmesi sırf bir jestten ibarettir ve müttefiklerin davasına herhangi bir fayda sağlamamıştır. Türkiye bu savaşta faşist kuvvetlerine karşı savaşan demokratik milletler kampında değildi. Acaba bunlar mı ABD yardımını haklı kılar? Türkiye'ye yardım teklifini haklı göstermek mümkün değildir." dedi.
Hiç yorum yok: