Amerikan elçisi kontr-gerilla öneriyor

1947.03.04

Sovyet tehdidine karşı Türkiye'nin ekonomik ve askeri gücünün takviye edilmesini öngören Amerikan ve İngiliz analizlerine cevap olarak ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nden gönderilen raporda yapılacak yardımın, ABD'nin Türk birliklerinden tam olarak ne beklediğine bağlı olarak değişeceği belirtildikten sonra, eğer Türkiye'ye direkt destek verilecekse, yapılacak yardımın ABD birlikleri gelene kadar Türk ordusunun dayanacağı kadarlık bir büyüklüğün yeterli olacağı, fakat direkt destek verilmeyecekse, uzun soluklu bir savaşta düşmana enfazla zararı verecek olan gerilla taktiklerine yönelik bir yardımın sağlanmasının uyğun olacağı söyleniyor.

Her ne kadar raporun, birinci şıkkın yani direkt destek seçeneğinin tecih edileceği varsayımına dayanarak hazırlandığı belirtiliyor ise de elçiliğin Sovyet stratejisine dair analizi, ikinci seçeği öne çıkaran sonuçlar içeriyor. Ahmet Aras'ın aktardığına göre Büyükelçilik yetkilileri tarafından, Sovyetlerin Türkiye üzerinde uyguladığı sinir harbinin asıl amacı, Türkiye'yi yüksek hazırlık seviyesinde ve fazla mevcutlu bir silahlı kuvvet bulundurmaya mecbur ederek ilerleyen yıllarda ülke ekonomisi üzerinde zafiyet yaratmak olduğu düşünülüyor.

Seçeneklerin berraklaşmasına, bu rapordan beş ay kadar önce Washington'u ziyaret eden Rauf Orbay'ın Dışişleri Ortadoğu Masası temsilcileriyle yaptığı görüşmeler çerçevesinde yaptığı analizin katkı yaptığını düşünmek gayet yerinde olur. Beşinci Kol'un bu görüşmeler sırasında ilk kez Rauf Orbay tarafından telaffuz edildiğini de hatırlatalım.

Microfilm, ROLL 2, March 4, 1947 (Top-Secret). Aktaran Ahmet Aras (Amerikan Belgelerinde II. Dünya Savaşı Sonrası Türkiye (1945-1950) s. 43.)