Maraş katliamı

1978.12.24

Maraş Katliamı...

19 Aralık günü, "Güneş Ne Zaman Doğacak" adlı antikomünist filmin oynatıldığı Çiçek Sineması bombalandı, biri ağır olmak üzere 7 kişi yaralandı. Olayın duyulmasından sonra toplanan kalabalık, CHP, TÖB-DER ve PTT binalarını taşladı. Ülkücüler bombalamadan Endüstri Meslek Lisesi öğretmeni iki kişiyi sorumlu tutmaktadır. 21 Aralık gecesi, iki öğretmen Hacı Çolak ve Mustafa Yüzbaşıoğlu evlerine giderken vurulur ve öldürülür.

Öğretmenlerin cenaze töreni için toplanan 5 bin kişilik gruba karşılık caminin önünde bin kişilik karşı grup beklemektedir. Camide bekleyen grup, "Alevilerin ve komünistlerin bu camide namazları kılınamaz" diyerek cenaze törenine engel olur ve saldırıya geçer. Olaylar dört gün boyunca devam eder. Açıklanan en son sayılara göre 111 kişi ölür, 200'ü aşkın kişi yaralanır. Olaylarda 300'ü aşkın ev ve iş yeri de tahrip edilir.

Daha sonra Şendiller soyadını alarak MHP listelerinden parlamentoya giren Ökkeş Kenger, Adana Sıkıyönetim Mahkemesi'nde açılan davada bir numaralı sanık olarak yargılandı ve beraat etti. Çiçek Sineması'nı bombalayarak halkı kışkırtmaya çalıştığı gerekçesiyle gözaltına alınan Kenger, Yusuf İlhan adındaki bir başka ülkücünün ifadesinde patlamayı gerçekleştiren kişi olarak geçiyor. İlhan, kendi görevinin ise patlamayı duyduktan sonra sinemanın damına dinamit lokumu atmak olduğunu böylece sinemadaki ülkücü gençliği ve dışarıdaki halkı tahrik edip patlamayı solcuların yaptığı izlenimini vererek olay çıkarmayı amaçladıklarını anlattı.

Patlamadan sonra Ökkeş Kenger'in Ülkücü Gençlik Derneği'nin Ankara'daki genel merkezini telefonla arayıp durumu rapor ettiği mahkeme dosyalarında yer aldı.

Açılan davada bir numaralı sanık konumundaki Ökkeş Kenger beraat ederken, katliamda birinci derece rol oynayan 68 kişi hiç yargılanmadı. 804 kişinin yargılandığı davada, 379 kişi bearat etti. 1 ila 15 yıl arasında mahkumiyet cezası ile yargılanan 314 kişinin cezalarında önce 1/6 oranında indirim yapıldı, sonra hepsi mahkeme sürecinde salıverildi. 29 kişi hakkında verilen müebbet habip cezası Yargıtay tarafından bozuldu. 1991 yılında Terörle Mücadele Yasası'nda yapılan değişiklikle de katliam sorumlularının tamamı salıverildi.

Olayların ardından istifa eden İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı, Kahramanmaraş Katliamıyla ilgili hazırladığı raporda, planlayıcıların 26 seyyar piyango bayisi gönürümünde şehre geldiklerinin saptandığını yazdı. Rapora göre Ünal Osmanağaoğlu, Haluk Kırcı, Mustafa Özmen, Bünyamin Adanalı, Ahmet Ercüment Gedikli gibi isimler, katliam sırasında şehirde bulunuyordu.

Olaylara ilişkin Bülent Ecevit'in kasasında sakladığı bir belge ölümünden sonra Rahşan Ecevit tarafından açıklandı. Can Dündar ve Rıdvan Akar tarafından haberleştirilen 1 Ocak 1979 tarihli belgede "CHP iktidarı devraldıktan sonra vuku bulan büyük olayların (Malatya, Sivas, Kahramanmaraş) çıkacağına dair bir-iki ay evvelinden haber verilmediğinden yüzlerce vatandaşımızın can ve mal kaybına sebebiyet vermişlerdir. Önceden haber vermek bir tarafa olayın yaratılmasında en etkin rol oynamışlardır. Nitekim Kahramanmaraş olayı MİT'ten (...), (...), (...), (...)'in (isimler gazeteci Can Dündar ve Rıdvan Akar tarafından gizlendi) müşterek planlamaları ile çıkarılmıştır. Türkeş oraya ...'in tavassutuyla ....'u tayin ettirerek Güney Bölgesi'ni ele geçirmiş ve Maraş olayını rahatlıkla tertip ettirmiştir. MİT olayın içinde olmasaydı Maraş'tan her türlü istihbaratı aylar evvel alır ve olayın zuhur etmesine meydan vermezdi. MİT, CHP zamanında büyük olayları yapan ve yaptıran MHP'lilere ait bilgileri saklamış, sıkıyönetim mahkemelerine sadece sola ait raporların verilmesi hususunda Türkeş, MİT'teki elemanlarına talimat vermiştir." deniyor.

Belgenin açıklanmasından sonra kendisini savunurken MİT'in de olayların içinde yer aldığını söyleyen Ökkeş Şendiller, "O zaman MİT'in başında Adnan Ersöz Paşa vardı. Bu münasebetle TSK da zan altındadır." dedi.