Mısır'da "Kara Cumartesi"...
1952.01.26
İsmailiye'de meydana gelen olayların ardından tarihe Kara Cumartesi olarak geçecek olaylar patlak verdi. Başkentteki Giza Üniversitesi avlusunda toplanan değişik ideolojik kimliklere mensup çok sayıda Mısırlı genç başbakanlık binasına doğru yürüyüşe geçti. Kral Faruk'un ikamet ettiği Abidin Sarayı'nın önünde toplanmış olan Müslüman Kardeşler ve El Ezher öğrencilerinden oluşan diğer grupla birleşerek başbakanlık binası önünde slogan atmaya başladılar. Sayıları 15 bine ulaşan grup, Sosyal İşler Bakanı Abdülfettah Hasan'ın yaptığı ateşli balkon konuşmasının ardından İngilizler ve Kral Faruk aleyhinde sloganlar atarak kent merkezinde yürüyüşe geçti. Kendisine yönelik protestoların Kahire sokaklarında yükselmeye başladığı saatlerde Kral Faruk ikinci eşi Neriman'ın dünyaya getirdiği oğlu Ahmed Fuad'ın doğumu şerefine başkanlık sarayında büyük bir ziyafet vermekteydi.
İngilizlere ait ne kadar kurum ve işletme varsa hepsi protestocuların hedefindeydi. Bedia Gazinosu, Rivoli Sineması, Barclays Bankası, Metro Sineması, Ford Motor Company Sergi Salonu ve Shepherd Oteli bunların başında geliyordu. Bu binaların tahrip edilip ateşe verilmesinin ardından sıra bu kez yine İngiliz Mülkiyetinde olan uçak şirketi, bar, lokanta, tuhafiye ve gece kulüplerine gelmiş, pek çoğu yağmalanmıştı. Bunların imha edilmesinin sonrasında gittikçe kontrolünü yitiren kalabalıklar bu defa Kahire'de Fransızlar, İsviçreliler ve italyanlar gibi sayıca daha az olan yabancıların kabare, kafetarya ve otellerini gözlerine kestirmişti. İngilizlerin Turf Kulübü'nde dokut İngiliz öldürülmüş, İsviçreli ünlü konfeksiyon mağazası Groppi ve Fransızların pastaneleri de yerle bir edilmiş, dükkanlarda satılan mallar sokaklara saçılmıştı.
Mısır polisi ve ordusu uzun bir bekleyişin ardından ancak akşam saatlerinde olaylara müdahale etti, çok sayıda kişiyi tutuklayarak kargaşa ortamını bastırmaya muvaffak oldu. Lakin Kahire birkaç saat içerisinde yangın yerine dönmüş, kent merkezindeki dükkân, kahvehane, lokanta, otel, tiyatro, sinema, silah ve otomobil galerisi, banka ve idari binaların yer aldığı 700 civarında yapı yakılıp yıkılmış, 26 kişi hayatını kaybetmiş, 552 kişi yaralanmıştı. Maddi hasar 3,5 milyon pound civarındaydı. Olayların bastırılmasından sonra Kral Faruk sıkıyönetim ilan etti ve Başbakan Nahhas’ı azletti. Ancak kimse tutuklanmadı. Kimine göre olayları Nahhas’ı tasfiye etmek için Kral Faruk organize etmişti. Kimine göre 1951’de Dostluk Antlaşması’nı iptal eden Başbakan Nahhas’tan intikam almak için İngilizler tarafından organize edilmişti. Kimine göre ise Müslüman Kardeşler çıkarmıştı. Sonuç olarak olaylara şahit olanların, gayet ustaca planlanmış dediği yağma ve yangının arkasında kimlerin olduğu hiçbir zaman öğrenilemedi.
(Ayşe HÜR
Sene 1952: Kahire’de ‘Kara Cumartesi’)
İsmailiye'de meydana gelen olayların ardından tarihe Kara Cumartesi olarak geçecek olaylar patlak verdi. Başkentteki Giza Üniversitesi avlusunda toplanan değişik ideolojik kimliklere mensup çok sayıda Mısırlı genç başbakanlık binasına doğru yürüyüşe geçti. Kral Faruk'un ikamet ettiği Abidin Sarayı'nın önünde toplanmış olan Müslüman Kardeşler ve El Ezher öğrencilerinden oluşan diğer grupla birleşerek başbakanlık binası önünde slogan atmaya başladılar. Sayıları 15 bine ulaşan grup, Sosyal İşler Bakanı Abdülfettah Hasan'ın yaptığı ateşli balkon konuşmasının ardından İngilizler ve Kral Faruk aleyhinde sloganlar atarak kent merkezinde yürüyüşe geçti. Kendisine yönelik protestoların Kahire sokaklarında yükselmeye başladığı saatlerde Kral Faruk ikinci eşi Neriman'ın dünyaya getirdiği oğlu Ahmed Fuad'ın doğumu şerefine başkanlık sarayında büyük bir ziyafet vermekteydi.
İngilizlere ait ne kadar kurum ve işletme varsa hepsi protestocuların hedefindeydi. Bedia Gazinosu, Rivoli Sineması, Barclays Bankası, Metro Sineması, Ford Motor Company Sergi Salonu ve Shepherd Oteli bunların başında geliyordu. Bu binaların tahrip edilip ateşe verilmesinin ardından sıra bu kez yine İngiliz Mülkiyetinde olan uçak şirketi, bar, lokanta, tuhafiye ve gece kulüplerine gelmiş, pek çoğu yağmalanmıştı. Bunların imha edilmesinin sonrasında gittikçe kontrolünü yitiren kalabalıklar bu defa Kahire'de Fransızlar, İsviçreliler ve italyanlar gibi sayıca daha az olan yabancıların kabare, kafetarya ve otellerini gözlerine kestirmişti. İngilizlerin Turf Kulübü'nde dokut İngiliz öldürülmüş, İsviçreli ünlü konfeksiyon mağazası Groppi ve Fransızların pastaneleri de yerle bir edilmiş, dükkanlarda satılan mallar sokaklara saçılmıştı.
Mısır polisi ve ordusu uzun bir bekleyişin ardından ancak akşam saatlerinde olaylara müdahale etti, çok sayıda kişiyi tutuklayarak kargaşa ortamını bastırmaya muvaffak oldu. Lakin Kahire birkaç saat içerisinde yangın yerine dönmüş, kent merkezindeki dükkân, kahvehane, lokanta, otel, tiyatro, sinema, silah ve otomobil galerisi, banka ve idari binaların yer aldığı 700 civarında yapı yakılıp yıkılmış, 26 kişi hayatını kaybetmiş, 552 kişi yaralanmıştı. Maddi hasar 3,5 milyon pound civarındaydı. Olayların bastırılmasından sonra Kral Faruk sıkıyönetim ilan etti ve Başbakan Nahhas’ı azletti. Ancak kimse tutuklanmadı. Kimine göre olayları Nahhas’ı tasfiye etmek için Kral Faruk organize etmişti. Kimine göre 1951’de Dostluk Antlaşması’nı iptal eden Başbakan Nahhas’tan intikam almak için İngilizler tarafından organize edilmişti. Kimine göre ise Müslüman Kardeşler çıkarmıştı. Sonuç olarak olaylara şahit olanların, gayet ustaca planlanmış dediği yağma ve yangının arkasında kimlerin olduğu hiçbir zaman öğrenilemedi.
(Ayşe HÜR
Sene 1952: Kahire’de ‘Kara Cumartesi’)
Hiç yorum yok: